/* * Copyright (c) 2018-2020, Andreas Kling * All rights reserved. * * Redistribution and use in source and binary forms, with or without * modification, are permitted provided that the following conditions are met: * * 1. Redistributions of source code must retain the above copyright notice, this * list of conditions and the following disclaimer. * * 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright notice, * this list of conditions and the following disclaimer in the documentation * and/or other materials provided with the distribution. * * THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE COPYRIGHT HOLDERS AND CONTRIBUTORS "AS IS" * AND ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE * IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE * DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE COPYRIGHT HOLDER OR CONTRIBUTORS BE LIABLE * FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL * DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS OR * SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) HOWEVER * CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT LIABILITY, * OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE * OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. */ #include #include #include #include #include #include #include #include namespace Kernel { #define PATA_PRIMARY_IRQ 14 #define PATA_SECONDARY_IRQ 15 //#define PATA_DEBUG #define ATA_SR_BSY 0x80 #define ATA_SR_DRDY 0x40 #define ATA_SR_DF 0x20 #define ATA_SR_DSC 0x10 #define ATA_SR_DRQ 0x08 #define ATA_SR_CORR 0x04 #define ATA_SR_IDX 0x02 #define ATA_SR_ERR 0x01 #define ATA_ER_BBK 0x80 #define ATA_ER_UNC 0x40 #define ATA_ER_MC 0x20 #define ATA_ER_IDNF 0x10 #define ATA_ER_MCR 0x08 #define ATA_ER_ABRT 0x04 #define ATA_ER_TK0NF 0x02 #define ATA_ER_AMNF 0x01 #define ATA_CMD_READ_PIO 0x20 #define ATA_CMD_READ_PIO_EXT 0x24 #define ATA_CMD_READ_DMA 0xC8 #define ATA_CMD_READ_DMA_EXT 0x25 #define ATA_CMD_WRITE_PIO 0x30 #define ATA_CMD_WRITE_PIO_EXT 0x34 #define ATA_CMD_WRITE_DMA 0xCA #define ATA_CMD_WRITE_DMA_EXT 0x35 #define ATA_CMD_CACHE_FLUSH 0xE7 #define ATA_CMD_CACHE_FLUSH_EXT 0xEA #define ATA_CMD_PACKET 0xA0 #define ATA_CMD_IDENTIFY_PACKET 0xA1 #define ATA_CMD_IDENTIFY 0xEC #define ATAPI_CMD_READ 0xA8 #define ATAPI_CMD_EJECT 0x1B #define ATA_IDENT_DEVICETYPE 0 #define ATA_IDENT_CYLINDERS 2 #define ATA_IDENT_HEADS 6 #define ATA_IDENT_SECTORS 12 #define ATA_IDENT_SERIAL 20 #define ATA_IDENT_MODEL 54 #define ATA_IDENT_CAPABILITIES 98 #define ATA_IDENT_FIELDVALID 106 #define ATA_IDENT_MAX_LBA 120 #define ATA_IDENT_COMMANDSETS 164 #define ATA_IDENT_MAX_LBA_EXT 200 #define IDE_ATA 0x00 #define IDE_ATAPI 0x01 #define ATA_REG_DATA 0x00 #define ATA_REG_ERROR 0x01 #define ATA_REG_FEATURES 0x01 #define ATA_REG_SECCOUNT0 0x02 #define ATA_REG_LBA0 0x03 #define ATA_REG_LBA1 0x04 #define ATA_REG_LBA2 0x05 #define ATA_REG_HDDEVSEL 0x06 #define ATA_REG_COMMAND 0x07 #define ATA_REG_STATUS 0x07 #define ATA_CTL_CONTROL 0x00 #define ATA_CTL_ALTSTATUS 0x00 #define ATA_CTL_DEVADDRESS 0x01 #define PCI_Mass_Storage_Class 0x1 #define PCI_IDE_Controller_Subclass 0x1 static Lock& s_lock() { static Lock* lock; if (!lock) lock = new Lock; return *lock; }; OwnPtr PATAChannel::create(ChannelType type, bool force_pio) { PCI::Address pci_address; PCI::enumerate([&](const PCI::Address& address, PCI::ID id) { if (PCI::get_class(address) == PCI_Mass_Storage_Class && PCI::get_subclass(address) == PCI_IDE_Controller_Subclass) { pci_address = address; klog() << "PATAChannel: PATA Controller found, ID " << id; } }); return make(pci_address, type, force_pio); } PATAChannel::PATAChannel(PCI::Address address, ChannelType type, bool force_pio) : PCI::Device(address, (type == ChannelType::Primary ? PATA_PRIMARY_IRQ : PATA_SECONDARY_IRQ)) , m_channel_number((type == ChannelType::Primary ? 0 : 1)) , m_io_base((type == ChannelType::Primary ? 0x1F0 : 0x170)) , m_control_base((type == ChannelType::Primary ? 0x3f6 : 0x376)) , m_bus_master_base(PCI::get_BAR4(pci_address()) & 0xfffc) { disable_irq(); m_dma_enabled.resource() = !force_pio; ProcFS::add_sys_bool("ide_dma", m_dma_enabled); initialize(force_pio); detect_disks(); disable_irq(); } PATAChannel::~PATAChannel() { } void PATAChannel::prepare_for_irq() { cli(); enable_irq(); } void PATAChannel::initialize(bool force_pio) { PCI::enable_interrupt_line(pci_address()); if (force_pio) { klog() << "PATAChannel: Requested to force PIO mode; not setting up DMA"; return; } // Let's try to set up DMA transfers. PCI::enable_bus_mastering(pci_address()); m_prdt_page = MM.allocate_supervisor_physical_page(); prdt().end_of_table = 0x8000; m_dma_buffer_page = MM.allocate_supervisor_physical_page(); klog() << "PATAChannel: Bus master IDE: " << m_bus_master_base; } static void print_ide_status(u8 status) { klog() << "PATAChannel: print_ide_status: DRQ=" << ((status & ATA_SR_DRQ) != 0) << " BSY=" << ((status & ATA_SR_BSY) != 0) << " DRDY=" << ((status & ATA_SR_DRDY) != 0) << " DSC=" << ((status & ATA_SR_DSC) != 0) << " DF=" << ((status & ATA_SR_DF) != 0) << " CORR=" << ((status & ATA_SR_CORR) != 0) << " IDX=" << ((status & ATA_SR_IDX) != 0) << " ERR=" << ((status & ATA_SR_ERR) != 0); } void PATAChannel::wait_for_irq() { Thread::current()->wait_on(m_irq_queue, "PATAChannel"); disable_irq(); } void PATAChannel::handle_irq(const RegisterState&) { u8 status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); m_entropy_source.add_random_event(status); u8 bstatus = m_bus_master_base.offset(2).in(); if (!(bstatus & 0x4)) { // interrupt not from this device, ignore #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel: ignore interrupt"; #endif return; } if (status & ATA_SR_ERR) { print_ide_status(status); m_device_error = m_io_base.offset(ATA_REG_ERROR).in(); klog() << "PATAChannel: Error " << String::format("%b", m_device_error) << "!"; } else { m_device_error = 0; } #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel: interrupt: DRQ=" << ((status & ATA_SR_DRQ) != 0) << " BSY=" << ((status & ATA_SR_BSY) != 0) << " DRDY=" << ((status & ATA_SR_DRDY) != 0); #endif m_irq_queue.wake_all(); } static void io_delay() { for (int i = 0; i < 4; ++i) IO::in8(0x3f6); } void PATAChannel::detect_disks() { // There are only two possible disks connected to a channel for (auto i = 0; i < 2; i++) { m_io_base.offset(ATA_REG_HDDEVSEL).out(0xA0 | (i << 4)); // First, we need to select the drive itself // Apparently these need to be 0 before sending IDENTIFY?! m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(0x00); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out(0x00); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out(0x00); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out(0x00); m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_IDENTIFY); // Send the ATA_IDENTIFY command // Wait for the BSY flag to be reset while (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) ; if (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() == 0x00) { #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel: No " << (i == 0 ? "master" : "slave") << " disk detected!"; #endif continue; } ByteBuffer wbuf = ByteBuffer::create_uninitialized(512); ByteBuffer bbuf = ByteBuffer::create_uninitialized(512); u8* b = bbuf.data(); u16* w = (u16*)wbuf.data(); const u16* wbufbase = (u16*)wbuf.data(); for (u32 i = 0; i < 256; ++i) { u16 data = m_io_base.offset(ATA_REG_DATA).in(); *(w++) = data; *(b++) = MSB(data); *(b++) = LSB(data); } // "Unpad" the device name string. for (u32 i = 93; i > 54 && bbuf[i] == ' '; --i) bbuf[i] = 0; u8 cyls = wbufbase[1]; u8 heads = wbufbase[3]; u8 spt = wbufbase[6]; klog() << "PATAChannel: Name=" << ((char*)bbuf.data() + 54) << ", C/H/Spt=" << cyls << "/" << heads << "/" << spt; int major = (m_channel_number == 0) ? 3 : 4; if (i == 0) { m_master = PATADiskDevice::create(*this, PATADiskDevice::DriveType::Master, major, 0); m_master->set_drive_geometry(cyls, heads, spt); } else { m_slave = PATADiskDevice::create(*this, PATADiskDevice::DriveType::Slave, major, 1); m_slave->set_drive_geometry(cyls, heads, spt); } } } bool PATAChannel::ata_read_sectors_with_dma(u32 lba, u16 count, u8* outbuf, bool slave_request) { LOCKER(s_lock()); #ifdef PATA_DEBUG dbg() << "PATAChannel::ata_read_sectors_with_dma (" << lba << " x" << count << ") -> " << outbuf; #endif prdt().offset = m_dma_buffer_page->paddr(); prdt().size = 512 * count; ASSERT(prdt().size <= PAGE_SIZE); // Stop bus master m_bus_master_base.out(0); // Write the PRDT location m_bus_master_base.offset(4).out(m_prdt_page->paddr().get()); // Turn on "Interrupt" and "Error" flag. The error flag should be cleared by hardware. m_bus_master_base.offset(2).out(m_bus_master_base.offset(2).in() | 0x6); // Set transfer direction m_bus_master_base.out(0x8); while (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) ; m_control_base.offset(ATA_CTL_CONTROL).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_HDDEVSEL).out(0x40 | (static_cast(slave_request) << 4)); io_delay(); m_io_base.offset(ATA_REG_FEATURES).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(count); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out((lba & 0x000000ff) >> 0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out((lba & 0x0000ff00) >> 8); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out((lba & 0x00ff0000) >> 16); for (;;) { auto status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); if (!(status & ATA_SR_BSY) && (status & ATA_SR_DRDY)) break; } m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_READ_DMA_EXT); io_delay(); prepare_for_irq(); // Start bus master m_bus_master_base.out(0x9); wait_for_irq(); if (m_device_error) return false; memcpy(outbuf, m_dma_buffer_page->paddr().offset(0xc0000000).as_ptr(), 512 * count); // I read somewhere that this may trigger a cache flush so let's do it. m_bus_master_base.offset(2).out(m_bus_master_base.offset(2).in() | 0x6); return true; } bool PATAChannel::ata_write_sectors_with_dma(u32 lba, u16 count, const u8* inbuf, bool slave_request) { LOCKER(s_lock()); #ifdef PATA_DEBUG dbg() << "PATAChannel::ata_write_sectors_with_dma (" << lba << " x" << count << ") <- " << inbuf; #endif prdt().offset = m_dma_buffer_page->paddr(); prdt().size = 512 * count; memcpy(m_dma_buffer_page->paddr().offset(0xc0000000).as_ptr(), inbuf, 512 * count); ASSERT(prdt().size <= PAGE_SIZE); // Stop bus master m_bus_master_base.out(0); // Write the PRDT location m_bus_master_base.offset(4).out(m_prdt_page->paddr().get()); // Turn on "Interrupt" and "Error" flag. The error flag should be cleared by hardware. m_bus_master_base.offset(2).out(m_bus_master_base.offset(2).in() | 0x6); while (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) ; m_control_base.offset(ATA_CTL_CONTROL).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_HDDEVSEL).out(0x40 | (static_cast(slave_request) << 4)); io_delay(); m_io_base.offset(ATA_REG_FEATURES).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(count); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out((lba & 0x000000ff) >> 0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out((lba & 0x0000ff00) >> 8); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out((lba & 0x00ff0000) >> 16); for (;;) { auto status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); if (!(status & ATA_SR_BSY) && (status & ATA_SR_DRDY)) break; } m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_WRITE_DMA_EXT); io_delay(); prepare_for_irq(); // Start bus master m_bus_master_base.out(0x1); wait_for_irq(); if (m_device_error) return false; // I read somewhere that this may trigger a cache flush so let's do it. m_bus_master_base.offset(2).out(m_bus_master_base.offset(2).in() | 0x6); return true; } bool PATAChannel::ata_read_sectors(u32 lba, u16 count, u8* outbuf, bool slave_request) { ASSERT(count <= 256); LOCKER(s_lock()); #ifdef PATA_DEBUG dbg() << "PATAChannel::ata_read_sectors request (" << count << " sector(s) @ " << lba << " into " << outbuf << ")"; #endif while (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) ; #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel: Reading " << count << " sector(s) @ LBA " << lba; #endif u8 devsel = 0xe0; if (slave_request) devsel |= 0x10; m_control_base.offset(ATA_CTL_CONTROL).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_HDDEVSEL).out(devsel | (static_cast(slave_request) << 4) | 0x40); io_delay(); m_io_base.offset(ATA_REG_FEATURES).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out(0); m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(count); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out((lba & 0x000000ff) >> 0); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out((lba & 0x0000ff00) >> 8); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out((lba & 0x00ff0000) >> 16); for (;;) { auto status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); if (!(status & ATA_SR_BSY) && (status & ATA_SR_DRDY)) break; } prepare_for_irq(); m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_READ_PIO); for (int i = 0; i < count; i++) { if (i > 0) prepare_for_irq(); wait_for_irq(); if (m_device_error) return false; u8 status = m_control_base.offset(ATA_CTL_ALTSTATUS).in(); ASSERT(!(status & ATA_SR_BSY)); auto* buffer = (u16*)(outbuf + i * 512); #ifdef PATA_DEBUG dbg() << "PATAChannel: Retrieving 512 bytes (part " << i << ") (status=" << String::format("%b", status) << "), outbuf=(" << buffer << ")..."; #endif prepare_for_irq(); for (int i = 0; i < 256; i++) { buffer[i] = IO::in16(m_io_base.offset(ATA_REG_DATA).get()); } } sti(); disable_irq(); return true; } bool PATAChannel::ata_write_sectors(u32 start_sector, u16 count, const u8* inbuf, bool slave_request) { ASSERT(count <= 256); LOCKER(s_lock()); #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel::ata_write_sectors request (" << count << " sector(s) @ " << start_sector << ")"; #endif while (m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) ; #ifdef PATA_DEBUG klog() << "PATAChannel: Writing " << count << " sector(s) @ LBA " << start_sector; #endif u8 devsel = 0xe0; if (slave_request) devsel |= 0x10; m_io_base.offset(ATA_REG_SECCOUNT0).out(count == 256 ? 0 : LSB(count)); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA0).out(start_sector & 0xff); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA1).out((start_sector >> 8) & 0xff); m_io_base.offset(ATA_REG_LBA2).out((start_sector >> 16) & 0xff); m_io_base.offset(ATA_REG_HDDEVSEL).out(devsel | ((start_sector >> 24) & 0xf)); IO::out8(0x3F6, 0x08); while (!(m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_DRDY)) ; m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_WRITE_PIO); for (int i = 0; i < count; i++) { io_delay(); while ((m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_BSY) || !(m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in() & ATA_SR_DRQ)) ; u8 status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); ASSERT(status & ATA_SR_DRQ); #ifdef PATA_DEBUG dbg() << "PATAChannel: Writing 512 bytes (part " << i << ") (status=" << String::format("%b", status) << "), inbuf=(" << (inbuf + (512 * i)) << ")..."; #endif prepare_for_irq(); auto* buffer = (u16*)(const_cast(inbuf) + i * 512); for (int i = 0; i < 256; i++) { IO::out16(m_io_base.offset(ATA_REG_DATA).get(), buffer[i]); } wait_for_irq(); status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); ASSERT(!(status & ATA_SR_BSY)); } prepare_for_irq(); m_io_base.offset(ATA_REG_COMMAND).out(ATA_CMD_CACHE_FLUSH); wait_for_irq(); u8 status = m_io_base.offset(ATA_REG_STATUS).in(); ASSERT(!(status & ATA_SR_BSY)); return !m_device_error; } }